1 september

Het is de eerste schooldag, ook voor mij. Vandaag start ik op nieuw werk met nieuwe collega’s, een nieuwe directeur, in een nieuw gebouw, met een nieuwe laptop, nieuw takenpakket, nieuwe wetgeving, nieuwe leraarskamer, nieuwe bureaustoel, nieuwe afspraken, nieuwe badge, nieuw uurrooster… Het enige wat nog altijd hetzelfde is gebleven, ben ikzelf, Iris, 48 jaar, beladen met dezelfde oude faalangst en dezelfde overgevoeligheid aan teveel nieuwigheid. Wauw, wat een match, dat belooft…

De dag begint met een tegenvaller…het regent. Omdat ik de afspraken rond de personeelsparking nog niet ken, durf ik niet met de auto te gaan. Dus fiets ik ingepakt in mijn oversizede regenjas naar mijn eerste schooldag, en sta ik even gespannen bij het rood licht als die schoolkinderen naast mij. Op het punt waar ik rechts naar mijn oude werk zou rijden en links naar mijn nieuwe school, bereikt de spanning een hoogtepunt. Wat als ik nu toch gewoon rechts afsla, terug naar mijn vorige job, daar zal alles tenminste vertrouwd en hetzelfde zijn… Maar dan herinner ik mezelf eraan dat dat nu net ook de reden is waarom ik ermee wou stoppen. Ik sla linksaf en trap dapper verder.

Misschien zou dit alles minder zwaar aanvoelen moest het vandaag niet 1 september zijn. Dat is zo’n beladen datum. De eerste jaren van mijn schooltijd, was elke eerste september opnieuw pure ellende. Mijn vroegste herinnering eraan dateert van 1980, de derde kleuterklas bij zuster Roberta. Nadat ik huilend afscheid had genomen van mijn moeder en een tijdje verweesd op de speelplaats had staan kijken naar de andere kinderen die zich al meteen leken te amuseren, ging de bel. In de inkomhal was er een lange kapstok met eindeloos veel haken. We kregen er elk één toegewezen die voor de rest van dat schooljaar onze kapstok was. Iedere haak had een symbool zodat we die beter konden onthouden. Ik was de schildpad en terwijl ik mijn jas en boekentas ophing wenste ik dat ik ook zo’n schild had om me in te verbergen. Al die drukte rond mij, het lawaai, de stemmen die weerkaatsten in de holle inkomhal, het gejengel van de kleinste peuters die zich nog niet konden beheersen… Ik hield me sterk en was net oud genoeg om te beseffen dat er geen weg terug was. Maar toch. Ik had heimwee naar huis, naar mijn vertrouwde omgeving, waar mijn moeder ergens rondliep terwijl ik met lege dozen winkeltje kon spelen en verkopen aan denkbeeldige klanten. De hele dag zat ik daar in de klas met een krop in mijn keel en waterige ogen. Als iemand mij nu iets zou vragen, zou ik in huilen uitbarsten. Maar niemand vroeg iets zolang ik gewoon deed wat zuster Roberta me opdroeg: eerst spelen aan de zandtafel in groepjes van vijf, daarna schoof ik door naar de tafel met gekleurde nopjes en daarna de priktafel. Prikken gaf me rust, ik kon me focussen op de prent voor mij, vergat mijn omgeving en prikte gaatjes alsof mijn leven ervan af hing.

De herinnering speelt mij parten, nu ik hier op 1 september om kwart na acht ‘s morgens in de gietende regen tussen de schoolkinderen fiets. Ik ben er bijna, de laatste bocht en dan zie ik mijn bestemming: een egaal wit gebouw als een blanco canvas waarop ik een nieuw kunstwerk kan aanzetten. Klinkt veelbelovend, maar veel kans dat het een waterachtige aquarel wordt, dat kunstwerk, want ondertussen ben ik doorweekt. Ik parkeer mijn fiets en loop druipend de nieuwe werkvloer op. Door mijn aangedampte brilglazen zie ik nauwelijks iets. Ik hang mijn jas op aan een kapstok en besef dat het risico bestaat dat er straks een plasje onder zal liggen. Gelukkig is het haakje hier niet gepersonaliseerd met zo’n symbool zoals vroeger, niemand zal weten dat het mijn plasje is. Ik begin met het afdrogen van mijn gezicht, mijn bril en handen, het enige wat niet ingepakt zat op de fiets. Als ik nu een huilbui zou krijgen, kan ik het altijd nog op de regen steken, bedenk ik nog. Maar ik heb geen tijd om verder te janken, want ik word meteen opgevangen, rondgeleid, aangesproken, bij het handje genomen, voorgesteld… Na een uurtje val ik in automatische piloot, alsof ik nooit anders heb gedaan, van de de ene opdracht naar de andere, van de ene tafel naar de andere, net zoals vroeger bij zuster Roberta, en net als toen bijt ik me vast in de taken en vergeet ik al de rest. Het is pas ‘s avonds dat ik besef dat ik de hele dag geen tijd heb gehad om te denken aan thuis, aan mijn pubers, of ze zelf op tijd op school zijn geraakt, aan de hond en de poes die vandaag voor het eerst heel de dag alleen zaten, aan wat we gaan eten vanavond…

Vandaag was een mijlpaal. Niet alleen omdat ik toch maar links ben afgeslagen en niet rechts, maar vooral omdat het de eerste 1 september ooit was dat mijn zonen mij vroegen hoe ik het heb gesteld, in plaats van omgekeerd.